Największe odkrycia naukowe XXI wieku

Wydawać by się mogło, że wszystko, co było do odkrycia, już zostało odkryte wcześniej. Tymczasem, choć minęło dopiero 20 lat XXI stulecia, już wiele nowego wydarzyło się w tym wieku. Rozwiązano szereg ważnych dla ludzkości problemów. Oto niektóre z nich. Warto zaznaczyć, że zajmiemy się tu tylko odkryciami, nie wrzucając ich do jednego worka z wynalazkami typu smartfon czy elektroniczny czytnik.

Woda na Marsie

Już w XX wieku uczeni przyjmowali za wielce prawdopodobną obecność wody na Marsie. Jednak dopiero przełom w technologii kosmicznej pozwolił na obserwację szczegółowych obrazów pobliskich planet.

W 2015 roku NASA potwierdziło obecność dowodów na istnienie ciekłej wody na Marsie. Są to widmowe sygnatury uwodnionych minerałów, które wskazują, że w tych miejscach powinna występować okresowo woda w stanie ciekłym. Co więcej, uwodnione minerały zostały znalezione także przez lądownik Phoenix oraz przez łazik Curiosity.

Zaobserwowanie fal grawitacyjnych

Naukowcy uznają to za jedno z najważniejszych odkryć XXI wieku. Fala grawitacyjna to przemieszczające się z prędkością światła odkształcenie w czasoprzestrzeni. Ich istnienie podejrzewał już Einstein, głosząc swoją teorię względności. To niedawna były jednak tylko pośrednie dowody istnienia tego zjawiska. We wrześniu 2015 roku świat nauki obiegła informacja o zaobserwowaniu fal grawitacyjnych. Odkrycia dokonali naukowcy, uczestniczący w międzynarodowym projekcie Advanced Virgo. Zauważyli, że dwa detektory amerykańskiego obserwatorium LIGO niezależnie od siebie zarejestrowały sygnał fal grawitacyjnych, pochodzących z dwóch czarnych dziur, które uległy zderzeniu. Warto zaznaczyć, że wśród pochodzących z różnych krajów uczestników projektu znaleźli się także naukowcy z Polski.

Istnienie ciemnej materii

Tym mianem naukowcy określają hipotetyczną materię, nieemitującą i nieodbijającą promieniowania słonecznego.

Na istnienie ciemnej materii – reliktu termicznego Wielkiego Wybuchu – wskazują jedynie efekty grawitacyjne w postaci anomalii w poruszaniu się galaktyk oraz w ich ruchu w gromadach. W sierpniu 2006 roku zostały opublikowane dane obserwacyjne gromady galaktyk Pocisk, które uznaje się za dowód na istnienie ciemnej materii.

Stworzenie ludzkich organów

Wszystko zaczęło się jeszcze w XX wieku od uzyskania komórek macierzystych. Komórka macierzysta to jeden z dwóch istniejących rodzajów komórek. Cechuje się ona zachowaniem zdolności do podziału, w wyniku którego powstają nowe komórki. Po raz pierwszy wyodrębniono je z myszy w 1981 roku. Dopiero po kilku latach uzyskano ludzkie zarodkowe komórki macierzyste. Te dokonania oraz prowadzone później badania nad komórkami macierzystymi otworzyły drogę do odkrycia sposobu tworzenia ludzkich narządów. Jednym z ważnych kroków do osiągnięcia celu było dokonanie naukowców z Uniwersytetu Waszyngtońskiego i Uniwersytetu w Cambridge, którzy zdołali przekształcić ludzkie komórki macierzyste w komórki mięśnia sercowego i nasierdzia, regenerując w ten sposób powstałe w wyniku zawału uszkodzenia. Odtworzenie całego ludzkiego serca to raczej sprawa dość odległej przyszłości. Na razie skutecznie wyhodowano miniaturowe ludzkie wątroby czy trzustki. Naukowcy są zgodni co do tego, że wiek XXI będzie wiekiem biotechnologii. Stworzy ona nowe szanse, ale i zagrożenia.

Sekwencjonowanie genomu raka

Sekwencjonowanie oznacza w biologii ustalanie kolejności podjednostek w biopolimerach. Trzynaście lat zajęło naukowcom wykonanie szkicu 3 miliardów liter DNA, które składają się na genom człowieka.

Projekt genomu ludzkiego, ukończony w 2003 roku, okazał się pomocny w leczeniu raka skóry, a także przybliżeniu genów, wiążących się z białaczką, cukrzycą i egzemy. Projekt judzkiego genomu można uznać za jedno z największych osiągnięć eksploracji skierowanej na człowieka.