Jak postęp technologiczny wpływa na nasze (cyber) bezpieczeństwo?

Gwałtowny rozwój nowoczesnych technologii przyczynił się do ułatwienia życia w wielu aspektach. Wolna cyberprzestrzeń zniwelowała bariery pomiędzy pojedynczymi ludźmi, ale także – społeczeństwami czy państwami, pozwalając na wymianę informacji w skali globalnej. Nowoczesne technologie intensyfikują interakcje społeczne, poprawiają funkcjonowanie biznesu oraz innych dziedzin życia. Niestety, mają też swoje negatywne strony.

Zagrożenia w zakresie bezpieczeństwa zdrowotnego

W branży zdrowotnej nowoczesne urządzenia telefoniczne dają szansę na błyskawiczny kontakt z lekarzem. Dzięki użyciu bezprzewodowego systemu monitorowania możliwe staje się diagnozowanie pacjenta w domu, pozwalając na szybkie udzielenie pomocy. Przy całej gamie wymiernych korzyści pojawiają się jednak różnorodne zagrożenia zdrowia fizycznego i psychicznego, związane z użytkowaniem urządzeń elektronicznych i internetu, przyjmujące m.in. formę uzależnień czy zagrożeń społeczno-wychowawczych.

Niebezpieczne dla zdrowia wielogodzinne używanie gadżetów elektronicznych skutkuje problemami ze wzrokiem, słuchem, układem kostno-mięśniowym, schorzeniami nadgarstka czy kciuka. Pojawiają się także alergie, zagrożenia ciąży, padaczka ekranowa, cyfrowa demencja czy hikikomori. Dochodzi do inspirowanych przez innych użytkowników sieci samookaleczeń, a nawet samobójstw młodych ludzi.

Do podstawowych uzależnień zalicza się uzależnienie komputerowe (wewnętrzny przymus spędzania czasu przed ekranem) oraz uzależnienie od internetu (przymus bycia online).

Zagrożenia społeczno-wychowawcze wiążą się z różnymi rodzajami cyberprzemocy, takimi jak cyberstalking, flaming, dyskredytacja albo podszywanie się pod inną osobę, łatwym dostępem do stron z przemocą, seksem (prostytucja w sieci, cyberpornografia, cyberpedofilia, seksting), handlem ludźmi i organami itd. Anonimowość w sieci oraz powszechność mediów ułatwiają cyberagresję, która często, powielana przez kolejne osoby, przyjmuje gigantyczne rozmiary. Wulgarne wyzwiska, poniżanie, ośmieszanie, zastraszanie, szantażowanie, rozpowszechnianie kompromitujących materiałów staje się udziałem wielu użytkowników internetu, wpływając destruktywnie na ich bezpieczeństwo zdrowotne.

Cyberprzestępczość i jej rodzaje

Najbardziej zróżnicowaną, a jednocześnie najliczniejszą grupę cyberzagrożeń stanowią związane z komputerami i siecią teleinformatyczną nielegalne działania, jakie określa się mianem cyberprzestępczości. Mają one bardzo zróżnicowany zasięg. Mogą dotyczyć zarówno indywidualnych użytkowników, podmiotów gospodarczych czy innych instytucji, jak i nawet całych wspólnot narodowych, państwowych, militarnych itd.

Wyróżnia się cyberprzestępstwa, dokonane za pomocą komputera, internetu, sieci teleinformatycznej oraz cyberprzestępstwa oddziałujące na komputery czy sieci teleinformatyczne. Dla potrzeb analizy wpływu nowoczesnych technologii na życie ludzi przyjmuje się też podział na zagrożenia dla prywatności oraz zagrożenia dla własności. Wycieki danych osobowych z baz danych, należących do użytkowników indywidualnych, urzędów, instytucji, kradzieże zdjęć i dokumentów, udostępnianie zdjęć, filmów, prawdziwych czy fałszywych informacji (często krzywdzących i ośmieszających), kradzieże tożsamości to przestępstwa przeciwko prywatności.

Z kolei nieuprawnione korzystanie z dorobku intelektualnego użytkownika sieci, wykorzystanie operacji elektronicznych w celu kradzieży lub oszustwa, złośliwe oprogramowania, niszczące dane i sprzęt, sabotaż komputerowy to nielegalne działania przeciw własności.

Zagrożenia występujące w cyberprzestrzeni

Klasyfikacja zagrożeń, wynikających z  rozwoju nowoczesnych technologii, obejmuje także cyberszpiegostwo i cyberterroryzm. Coraz częściej dochodzi do uszkodzeń zabezpieczeń sieci energetycznych czy gazowych, a także systemów sterowania różnymi urządzeniami, np. systemami regulowania ruchu ulicznego, śluzami, samolotami, a nawet inteligentnymi domami. W tym ostatnim przypadku to urządzenia domowe mogą stać się drogą do przeniknięcia przez nie przestępców do systemu informatycznego z zamiarem dokonania kradzieży.

Cyberterroryzm – jedno z najpoważniejszych zagrożeń XXI wieku

Dość oczywisty wydaje się podział zagrożeń w cyberprzestrzeni na te, których źródło stanowi technika, oraz te, które powodowane są przez ludzi. W drugiej grupie chodzi nie tylko o ludzkie błędy, mające przyczynę w nieświadomości użytkownika czy w lekceważeniu obowiązków. Dużo bardziej niebezpieczne mogą być celowe działania, wynikające z rozmaitych pobudek i przyjmujące różny stopień zasięgu.

Już w latach 90. ubiegłego stulecia zaobserwowano związek pomiędzy ewolucją nowoczesnych technologii a zmianami w strategii działania terrorystów. Od tego czasu grupy terrorystyczne wiele razy korzystały z nowych narzędzi, choćby przeciw Izraelowi podczas „elektronicznego dżihadu”.

Jak widać liczba zagrożeń, które niesie postęp technologiczny, jest ogromna. Dlatego tak ważne jest rozsądne z nich korzystanie i świadomość, że to, co jest technologicznym cudem, może być jednocześnie bardzo szkodliwe, jeśli jest wykorzystane w niewłaściwy sposób.